Làm vườn cho người mới bắt đầu - 6 điều cơ bản cần biết khi trồng rau

Những hướng dẫn cơ bản dưới đây sẽ giúp cho bạn bắt đầu làm vườn từ con số không, loại rau củ nào bạn nên trồng, khi nào nên trồng chúng, và nên gieo hạt giống gì. Trong bài cũng sẽ gợi ý cho bạn một số loại rau cơ bản dễ trồng, cùng với một vài kỹ thuật chăm sóc cây vườn và hoa! Hãy cùng nhau xây dựng khu vườn của bạn trong năm nay nhé!

Tại sao nên làm vườn? Làm vườn để chúng ta có thể thưởng thức những loại rau củ và hoa quả đảm bảo chất lượng tốt nhất. Nếu như bạn đã từng ăn những loại rau củ sạch hữu cơ, hẳn bạn đã từng nếm được hương vị tươi ngọt tự nhiên. Không gì có thể bằng rau sạch do chính tay bạn trồng và chăm sóc.

Ban đầu làm vườn có thể khó khăn, nhưng đây là một sở thích rất bổ ích. Trong bài viết này, chúng ta sẽ nêu bật ra những điều cơ bản về việc trồng cây và lập kế hoạch, làm sao để chọn được địa điểm phù hợp cho khu vườn, cách đo kích thước và tự xây dựng cho phù hợp hay nên chọn loại rau nào để trồng. 

1. Lựa chọn khu vực, địa điểm trồng cây

Chọn một địa điểm tốt để trồng cây chính là chìa khóa quan trọng khi trồng cây. Một vị trí trồng không đạt tiêu chuẩn có thể cho ra sản phẩm chất lượng thấp. Dưới đây là một số mẹo phù hợp để bạn có thể lựa chọn một khu vực tốt:

• Khu vực có nắng đẹp: Hầu hết các loại rau cần từ 6 đến 8 giờ hưởng ánh nắng trực tiếp hàng ngày. Một số loại rau nhiều lá có thể thích nghi và vẫn phát triển được trong bóng râm.
• Hiệu quả thoát nước tốt và không bị ướt: Nếu đất thoát nước kém, dễ dàng bị đọng nước, hãy trồng rau trên luống hoặc hàng cao để cải thiện khả năng thoát nước của đất. Đất bị ẩm ướt quá nhiều sẽ khiến cho rễ bị ướt, có thể làm rễ bị mục nát. Nếu điểm trồng cây của bạn có nhiều đá, hãy xới đất lên và loại bỏ chúng để ngăn ngừa sự cản trở phát triển của rễ và khiến cây yếu hơn.
• Gió nhẹ, hoặc ít gió: bạn có thể lựa chọn tránh những nơi có gió mạnh có thể làm đổ cây non của bạn hoặc ngăn cản các loài thụ phấn như ong bướm thực hiện công việc của chúng. 
• Khu vực đất có nhiều dinh dưỡng: Đất là nguồn dinh dưỡng chính để nuôi sống cây trồng. Cây trồng của bạn sẽ kém chất lượng, không khỏe mạnh nếu như đất mỏng, nghèo dinh dưỡng. Để tăng cường dưỡng chất trong đất, bạn có thể trộn thêm nhiều loại chất hữu cơ, giúp cây phát triển. Xem cách chuẩn bị đất cho rau, cây trồng

2. Lựa chọn kích thước lô trồng cây: Hãy bắt đầu với kích thước lô trồng cây nhỏ 

Sai lầm mà những người mới bắt đầu làm vườn thường mắc phải đó chính là trồng quá nhiều, quá sớm - nhiều hơn so với số lượng thực sự cần đến. Trừ khi bạn muốn trồng bí đao và để chúng phát triển tự nhiên bao phủ khắp khu vực, nếu không hãy lên kế hoạch trồng khu vườn của bạn một cách cẩn thận. Có thể bắt đầu từ một khu vườn nhỏ và chỉ nên trồng những loại cây mà bạn mà gia đình muốn ăn. 

Kích thước khu vườn: 

• Đối với khu vườn trồng cây trực tiếp trên phần đất nền, có thể chọn kích thước tầm 10 mét vuông để dễ dàng quản lý. Lựa chọn từ 3 đến 5 loại rau yêu thích và mua từ 3 đến 5 cây cho mỗi loại để trồng. 
• Nếu bạn trồng cây theo luống, kích thước luống tầm 1,5 m2  hoặc 3 m2 sẽ rất phù hợp cho người mới bắt đầu. Hãy xem thử hướng dẫn trồng cây trên luống của chúng tôi, trong đó bao gồm những chủ đề như lợi ích khi trồng cây theo luống, làm sao để xây dựng luống trồng cây, và loại đất nào nên được sử dụng để làm luống trồng cây. 
• Nếu bạn mong muốn có một khu vườn lớn hơn để trồng rau, kích thước 30 m² là tối đa mà vẫn phù hợp với người lần đầu tiên làm vườn. 

• Cho dù kích thước của khu vuờn bao nhiêu thì vẫn nên bảo đảm về việc cứ khoảng 1,2 m hoặc hơn sẽ có 1 phần lối đi cho phép bạn có thể tiếp cận trồng cây, làm cỏ và thu hoạch. Chỉ cần đảm bảo rằng bạn có thể với được đến giữa hàng hoặc giữa luống mà không cần dẫm lên phần luống trồng cây.

3. Lựa chọn loại cây, rau để trồng

Đối với những người mới bắt đầu làm vườn, nên chọn những loại rau dễ trồng, chỉ việc gieo hạt trực tiếp xuống đất. Dưới đây là 10 loại rau dễ trồng mà bạn có thể tham khảo

1. Xà lách
2. Đậu cove leo, đậu xanh
3. Củ cải tím
4. Cà chua 
5. Bí đao
6. Ớt
7. Củ cải đường 
8. Cà rốt
9. Rau Cải
10. Đậu Hà Lan 

Ngoài ra bạn có thể lựa chọn trồng thêm các loại hoa như cúc vạn thọ (marigolds) - có thể đuổi sâu bệnh, thu hút các loài thụ phấn và tăng thêm màu sắc cho khu vườn của bạn.

Mẹo nhỏ khi chọn loại rau trồng:

• Chọn loại rau mà bạn và gia đình bạn muốn ăn và thích ăn. Như vậy bạn sẽ cảm thấy việc trồng rau thú vị và đáng giá hơn. 
• Tính toán cẩn thận, thực tế và hiểu về lượng rau mà gia đình bạn có thể ăn hàng ngày: Cẩn thận khi trồng cây để tránh việc trồng quá lố, bạn sẽ tốn nhiều công sức hơn và cơ thể trở nên  mệt mỏi khi phải chăm sóc quá nhiều cây.  
• Xem xét về sự có sẵn của rau tại cửa hàng hay khu vực chợ xung quanh, hoặc chọn những loại rau mà khi trồng tại nhà sẽ cho ra chất lượng hương vị tốt nhất như cà chua hay xà lách. Ngoài ra các loại rau thơm khi trồng tại nhà cũng rẻ hơn nhiều so với việc mua bên ngoài.
• Sử dụng loại hạt giống chất lượng cao: Các gói hạt giống thường sẽ rẻ hơn so với việc mua từng cây riêng lẻ, nhưng nếu hạt giống không nảy mầm thì tiền bạc và thời gian của bạn sẽ bị lãng phí. Vì vậy hãy bỏ thêm chút kinh phí để lựa chọn và mua loại hạt giống chất lượng tốt, kết quả sẽ mang lại cho bạn năng suất cao hơn vào thời điểm thu hoạch. 

Xem thêm: Những dụng cụ làm vườn thiết yếu cho người mới bắt đầu

4. Trồng ở đâu và khi nào?

Nếu bạn chỉ trồng 2 đến 3 loại cây, lựa chọn trồng ở vị trí nào trong vườn sẽ dễ dàng hơn việc trồng một khu vườn với nhiều loại cây khác nhau. 2 vấn đề chính cần phải xem xét đó chính là:

• Loại rau nào trồng ở đâu?
• Nên rồng từng loại rau vào lúc nào?

Một số gợi ý gieo trồng và sắp xếp rau củ cho khu vườn:

• Không phải tất cả các loại rau củ đều có thể được trồng cùng lúc. Các loại rau mùa lạnh như rau diếp, bông cải xanh, đậu Hà Lan dễ dàng phát triển khi thời tiết mát mẻ vào đầu mùa xuân và thu. Đối với các loại rau củ ưa không khí thời tiết ấm như cà chua, ớt, dưa chuột thì không nên trồng vội mà cần phải đợi cho đến khi đất ấm lên vào cuối xuân và mùa hè.
• Trồng các loại cây cao, dây leo ̣(chẳng hạn như đậu que trên giàn hoặc ngô ngọt) ở phía bắc của khu vườn để chúng không che mất ánh sáng của những loại cây thấp hơn. Nếu khu vườn của bạn có bóng mát, hãy dành khu vực đó để trồng các loại rau nhỏ ưa mát mẻ khi thời tiết nóng lên.
• Hầu hết các loại rau củ đều là những loại cây cần được lại trồng hàng năm. Nếu bạn có dự định trồng các loại cây “lâu năm” như măng tây, đại hoàng và một vài loại rau thơm nhất định, hãy xác định một vị trí cố định hoặc luống cố định để trồng các loại cây này.
• Hãy xem xét đến một số loại cây trồng trưởng thành khá nhanh chóng và có thời gian thu hoạch rất ngắn. Một số loại cây khác chẳng hạn như cà chua lại mất nhiều thời gian hơn để ra quả nhưng sẽ cho ra lứa nhiều quả và lâu hơn. Số ngày để một cây hoàn toàn trưởng thành và cho ra sản phẩm thường được liệt kê và ghi rõ trên các gói hạt giống.
• Trồng xen kẽ: Không nên gieo tất cả hạt giống của một loại rau trồng cùng một lúc nếu không khi cây trưởng thành bạn sẽ phải thu hoạch tất cả cùng một lúc. Vì vậy đối với mỗi loại cây, hãy trồng xen kẽ trong vài tuần rồi tiếp tục trồng lứa tiếp theo.  

5. Tưới nước đầy đủ, đúng thời điểm

Khi mới gieo hạt bạn cần phải đảm bảo mầm cây không bao giờ được để khô và nên tưới nước hàng ngày sau đó giảm dần tần suất tưới khi cây lớn hơn. Loại cây trồng theo phương pháp cấy cũng cần được tưới nước thường xuyên (cách ngày hoặc thời gian tưới dãn lâu hơn) cho đến khi rễ bén vào trong đất. Sau đó, tần suất tưới nước hàng ngày sẽ tùy thuộc vào chất lượng đất, độ ẩm và lượng mưa, mặc dù vậỵ mỗi tuần vẫn nên tưới nước ít nhất một lần. 

Phần đất sét thường sẽ khô chậm hơn đất cát nên bạn không cần tưới nước thường xuyên. Vào thời điểm nhiều nắng và gió, đất sẽ khô nhanh hơn so với khi thời tiết mát mẻ và nhiều mây. Nếu như chưa chắc chắn về lượng nước cần tưới, bạn có thể dùng tay để thử kiểm tra độ ẩm bên trong đất. Nếu cảm thấy đất bị khô thì đã đến lúc để tưới nước rồi đó. Tười nước từ từ và sâu để nước kịp ngấm vào thay vì chảy ra ngoải. Mẹo nhỏ trong trường hợp bạn muốn giảm thiểu sự bốc hơi của nước đó là tưới nước vào sáng sớm. 

6. Che phủ khu vườn mới của bạn và chăm sóc thường xuyên

Để giúp cho việc ngăn ngừa cỏ dại và tăng độ ẩm, sử dụng lớp phủ rơm hoặc một lớp phủ dày vài cm khác trên nền đất. Làm vậy bạn sẽ không cần phải tưới nướcquá thường xuyên và bằng cách chắn ánh nắng mặt trời, bạn cũng có thể ngăn ngừa được hạt giống của cỏ dại nảy mầm. Hãy chắc chắn rằng bạn  không che phủ nhầm lên những hạt giống mà bạn muốn trồng không thì chúng sẽ không thể nảy mầm được. 

Bạn có thể lựa chọn nhiều loại lớp phủ khác nhau, mỗi loại đều có những lợi ích riêng, bao gồm vỏ cây vụn, rơm rạ hay đá sông. Nếu bạn sử dụng những lớp phủ hữu cơ như vỏ cây, phân hữu cơ hoặc rơm rạ, chúng sẽ cung cấp dinh dưỡng cho đất khi phân hủy. Đối với vườn rau hoặc luống trồng cây hàng năm, hãy chọn loại lớp phủ có thể phân hủy trong vài tháng. Đối với những loại cây lâu năm hay sử dụng lớp phủ có thời gian phân hủy dài hơn như vỏ cây. 

Tưới đều nước cho cây trước khi chúng bị héo. Nhổ cỏ dại trước khi chúng gieo thêm hạt. Loại bỏ những cây chết, héo và bị bệnh. Xua đuổi côn trùng phá hoại bằng cách bắt và nhặt chúng ra khỏi cây trồng sau, đuổi chúng đi. Hỗ trợ những cây trồng leo cao bằng lưới mắt cáo, cọc hay lều. Ngoài ra, hãy thu hoạch rau ngay khi chúng trưởng thành.